Category: Computer news

In Nederland en in tal van andere Europese landen gingen dinsdag honderdduizenden tv- en computerschermen op zwart. Dat was het gevolg van een inval door de FIOD in een datacenter in Den Helder, waarbij vier verdachten uit die stad en Almere werden aangehouden.

Het startsein voor het FIOD-onderzoek was een aangifte van Stichting Brein, die opkomt voor de houders van auteursrechten. “Wij hadden een kleinere vis waarvan wij wel wisten, als je daaraan gaat krabben komt er misschien meer”, zegt Brein-directeur Tim Kuik. “Uit dat FIOD-onderzoek is deze veel grotere vis gekomen.”

Die ‘grotere vis’ haalde through tv-schotels en abonnementen onder meer tal van tv-zenders en streamingdiensten binnen. Die werden through de servers in Den Helder verspreid naar een enorme hoeveelheid klanten in Europa.

De klanten hadden zo thuis voor slechts 10 euro per maand toegang tot duizenden tv-zenders en sportkanalen uit binnen- en buitenland en ook tot collection en movies van betaaldiensten als Disney+, Netflix en Videoland.

De consumenten moesten voor hun internet-tv bij bel- of elektronicawinkels een kastje en een abonnement aanschaffen. Daarmee kregen ze through een web site van een aanbieder toegang tot de illegale content material. Volgens Brein liepen de rechthebbenden door deze ‘digitale piraterij’ alleen al in Nederland tientallen miljoenen euro’s mis.

Brein maakt jacht op de aanbieders door zich voor te doen als consument. De afgelopen jaren konden op die manier zo’n 350 handelaren worden opgespoord. Die moesten hun praktijken staken en kregen een schikking voorgelegd die tot 100.000 euro kon oplopen.

Brein probeert ook de grote vissen te achterhalen: de organisaties achter de aanbieders. De aanbieders werken vaak niet mee, uit angst voor wraak. Het is immers een criminele wereld waarin veel geld omgaat. Het verlagen van het schikkingsbedrag wil dan weleens helpen, zegt directeur Kuik. Daarnaast heeft Brein specialisten in dienst die op web informatie weten te achterhalen.

Pas bij voldoende aanknopingspunten stapt Brein naar het Openbaar Ministerie. Brein-directeur Kuik: “Dan moet je opsporingstechnieken inzetten die de strafrechtelijke autoriteiten wel hebben. Die kunnen natuurlijk telefoons en web tappen, observaties doen enzovoorts. En dan krijg je uiteindelijk zo’n inval waarbij je aanhoudingen krijgt en waarbij zaken in beslag worden genomen. Dan ontstaat een veel beter beeld van de totale omvang van wat daar is gebeurd.”

Als het tot een veroordeling komt, kunnen de daders schadeclaims verwachten van mensen en organisaties die inkomsten zijn misgelopen. Brein coördineert die claims. Various rechthebbenden hebben zich al gemeld.

Sinds de inval van dinsdag zijn tientallen websites van aanbieders offline, omdat het datacentrum in Den Helder geen beeld meer aanlevert. De klanten van deze aanbieders zijn hun geld kwijt.

“Er zijn andere organisaties die op de achtergrond deze illegale handel organiseren, maar dit was wel de grootste”, zegt Kuik. “We verwachten natuurlijk dat anderen in dat gat gaan springen. Je blijft daarmee wel aan de gang.”

De toezichthouder op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (CTIVD) stelt onderzoeken in naar de inzet van agenten door deze diensten. Met agenten worden personen bedoeld die op instructie van deze diensten informatie verzamelen.

Volgens de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) zijn agenten meestal personen van buiten de eigen organisatie die undercover werken. Om geloofwaardig over te komen, kan het nodig zijn dat zo’n agent de moist overtreedt, aldus de dienst.

Een van de CTIVD-onderzoeken richt zich op de inzet van ‘virtuele’ agenten. Dat zijn agenten die uitsluitend op web informatie vergaren, bijvoorbeeld door zich aan te melden bij extremistische chatgroepen.

Ook komt er een onderzoek naar het aanwerven van journalisten. Mogelijk houdt dat verband met een artikel van NRC vorig jaar. Daarin werd gesteld dat de AIVD en de militaire tegenhanger MIVD “systematisch” journalisten aanwerven als agent.

De krant sprak zo’n vijftien journalisten die door deze diensten waren benaderd, onder wie onderzoeksjournalist en programmamaker Sinan Can. Hij weigerde en noemde de werkwijze van de diensten kwalijk, omdat journalisten bijvoorbeeld in het Midden-Oosten een groot risico lopen.

Het derde CTIVD-onderzoek richt zich op de invulling van de zorgplicht met betrekking tot het mentale welzijn van hun agenten.

Het werk van een undercoveragent kan mentaal zwaar zijn. Bij de Landelijke Eenheid van de politie deden zich de afgelopen jaren een aantal gevallen van zelfdoding voor die met het werk als undercoveragent in verband werden gebracht.

De Europese Commissie en Google kwamen vandaag samen om afspraken te maken over het gebruik van kunstmatige intelligentie. Het besluit om AI-regulering op te nemen in de Europese wetgeving kwam al veel eerder, maar de uitvoering ervan kan lang op zich laten wachten. De EU en Google proberen daarom voorafgaand aan wetgeving vrijwillige afspraken over AI met elkaar te maken.

Eurocommissaris Thierry Breton wil zo snel mogelijk regels voor bedrijven van binnen en buiten Europa en ging om tafel met Sundar Pichai, de CEO van Google.

Breton deed ook een oproep aan Europese landen en het Europees Parlement om de wetgeving voor kunstmatige intelligentie voor het einde van het jaar af te ronden. Tot de plannen behoren onder meer het verbieden van AI-software met een hoog risico voor de veiligheid van Europese burgers en strengere evaluatie van nieuwe AI-systemen.

Er wordt al twee jaar gewerkt aan de Moist kunstmatige intelligentie. Dat duurt te lang, vindt de commissie: “AI-technologie ontwikkelt zich extreem snel. Dus we moeten nu in ieder geval vrijwillig samen met bedrijven regels bedenken”, aldus Eurocommissaris Margrethe Verstager op Twitter.

Ook de VS wil werk maken van nieuwe AI-wetgeving. In een hoorzitting voor de commissie van de Amerikaanse Senaat vorige week, werd duidelijk dat Amerikaanse politici daar de noodzaak van inzien. Sam Altman, topman van OpenAI – dat achter ChatGPT zit – woonde de hoorzitting bij.

Op de hoorzitting werd onder meer gesproken over wat voor soort toezichthouder nodig is. Altman denkt dat er een wereldwijde organisatie nodig is, naar het voorbeeld van het Internationaal Atoomagentschap.

Eerder, in maart, deden techprominenten, onder wie Elon Musk en Steve Wozniak, een oproep in een open brief om de snelle ontwikkelingen op het gebied van AI te pauzeren. Catelijne Muller, die voorzitter is van ALLAI, een organisatie die verantwoord gebruik van AI aanmoedigt, zei bij de NOS dat die temporary een enorme influence kon hebben op onder meer Europese wetgeving.

Ook Frits Vaandrager, hoofd van de afdeling Software program Science aan de Radboud Universiteit, maakte toen zijn zorgen kenbaar bij de NOS: “Ik maak mij zorgen over de miljardeninvesteringen van onder meer Microsoft, waarmee in sneltreinvaart instruments worden ontwikkeld die worden ingezet in een commerciële situatie, need mensen willen geld verdienen. Het in bedwang houden van deze technologie ontbreekt.”

Netflix is begonnen met het aanpakken van klanten die hun account met anderen delen. In een mail legt de Amerikaanse streamingdienst uit dat Nederlandse klanten 3,99 per maand additional moeten betalen als iemand through hun account meekijkt.

Het delen van een wachtwoord van een account is volgens de voorwaarden van de dienst niet toegestaan, maar werd door Netflix jarenlang gedoogd. Het bedrijf plaatste in het verleden zelfs een tweet waarin het delen van wachtwoorden werd aangemoedigd. Eerder dit jaar kondigde de streamingdienst al aan dat er verandering in het beleid aan zat te komen.

Met behulp van IP-adressen, id-nummers van apparaten en accountactiviteit stelt het bedrijf huge wat de voornaamste locatie is waar gekeken wordt. Als er structureel op andere locaties gekeken wordt, komt er een melding dat het apparaat geen deel uitmaakt van het Netflix-huishouden en wordt kijken geblokkeerd, tenzij er actie wordt ondernomen.

Naar schatting deelt ruim eenderde van de Nederlandse Netflix-gebruikers z’n account met anderen. Met dit nieuwe beleid hoopt Netflix dat een deel van deze kijkers maandelijks mee gaan betalen.

Ook in andere landen is het bedrijf gestart met het nieuwe beleid om delen tegen te gaan. Eerder werd er een proef gedaan in onder meer Canada en Latijns-Amerika. In sommige landen zag Netflix het aantal klanten eerst teruglopen na de aankondiging, maar vervolgens hield het bedrijf per saldo meer betalende klanten over. In die landen konden gebruikers zelf aangeven wat hun primaire locatie was, maar die functie is voor andere landen geschrapt.

Concurrerende streamingdiensten hebben het delen van accounts ook verboden in hun voorwaarden, maar die bedrijven hebben geen concrete plannen bekendgemaakt om dat te gaan handhaven.

De Consumentenbond bereidt een massaclaim voor tegen Google. Volgens de bond schendt het Amerikaanse techbedrijf op grote schaal de privateness van gebruikers. Als het Amerikaanse techbedrijf daar niet mee stopt en ook geen schadevergoeding betaalt, stapt de consumentenorganisatie naar de rechter. Eerder deed de bond dat al met succes in een zaak tegen Facebook.

“Google is het meest dominante databedrijf ter wereld”, zegt Gerard Spierenburg van de Consumentenbond. “Ze verzamelen enorme hoeveelheden gegevens by way of al hun diensten. Door locatiegegevens weet het bedrijf waar je woont, waar je werkt, waar je kinderen naar faculty gaan. En bijvoorbeeld of je een homobar bezoekt of naar een partijbijeenkomst bent geweest. Dat zijn allemaal heel gevoelige gegevens.”

Volgens de Consumentenbond zet Google allerlei technieken in waardoor consumenten vaak onbewust – en dus mogelijk ongewild – toestemming geven voor de verzamelwoede van het bedrijf. En dat is in strijd met de moist, beargumenteert de bond.

Google heeft kort gereageerd op de aankondiging. “We nemen privacyklachten zeer serieus en hebben in september 2022 de stichting waaraan de Consumentenbond zich nu heeft verbonden om meer particulars gevraagd, maar nooit een reactie gehad.”

De Consumentenbond eist samen met de Stichting Bescherming Privacybelangen dat Google de huidige diensten aanpast en daarnaast een schadevergoeding betaalt aan alle Nederlandse consumenten die sinds 1 maart 2012 Google hebben gebruikt. Als Google dit niet uit zichzelf wil doen, schakelt de bond de rechter in om het af te dwingen.

Door een wetswijziging in 2019 kan de rechter nu collectieve compensatie opleggen. De nieuwe moist biedt ook ruimte voor investeerders om een graantje mee te pikken van de massaclaim. Dat is ook in deze zaak het geval.

De zaak tegen Google wordt gefinancierd door het Amerikaanse advocatenkantoor Lieff Cabraser Heimann & Bernstein. Als de Consumentenbond de zaak wint, krijgen de Amerikanen 18 tot 25 procent van de opbrengst. “De rechter beslist hoeveel precies”, zegt Spierenburg. Dat de investeerder geld wil verdienen aan de zaak ziet hij niet als iets slechts. “De financier stelt ons in gelegenheid om de zaak te voeren.”